İşitme engelli çocuklarda Özel Eğitim/İşitme Eğitimi

İşitme, konuşmanın temel unsurunu oluşturduğundan konuşma ediniminden önceki dönemde, işitme sisteminde oluşan aksaklıklar dil ve konuşma gelişimini ciddi şekilde etkiler. Çünkü dil duyarak öğrenilir ve insanlar henüz anne karnındayken sesleri duymaya başlarlar. Bu nedenle bebekler doğdukları anda annelerinin sesini diğer kişilerin sesinden ayırt edebilirler. Doğum öncesinde başlayan kayıt etme süreci doğumdan itibaren ivme kazanır ve çocuk hızla etrafında konuşulan dili algılamaya, anlamaya ve konuşmaya başlar.

İşitme kaybında erken teşhis çok önemlidir. İşitme kaybının teşhisi ne kadar erken yaşta sağlanırsa, tedavi ve bireyin gelişimi o kadar sağlıklı olacaktır. Özellikle ilk iki yıl, çocuğun konuşmasını geliştirebilmesi için en önemli dönemdir. Aile çocuğun büyümesini ve gelişmesini iyi takip ederse işitme kaybı erken dönemde tespit edilebilir.

İşitme kaybı olduğu belirlenen çocuklar en kısa sürede cihazlandırılmalı ve cihaz ayarları yapıldığında işitme engelliler öğretmeni tarafından işitme eğitimi başlanmalıdır. Çocuk önce dinleme ve dudak okuma becerilerini geliştirmeli, daha sonra yaşına uygun konuşma seslerinin öğretimine başlanmalıdır. Bu aşamada bir dil ve konuşma terapisti ile de çalışılmalıdır. İşitme engelliler öğretmeni işitme engelli çocuklara, ilköğretim ve lise düzeyine kadar eğitim verir.

İşitme kaybı olan çocuklarla konuşurken dikkat edilmesi gerekenler:

1-Yeni bir sözcük öğreteceğiniz zaman mutlaka ağzınıza baktığından emin olun.

2-Yeni bir sözcük öğreteceğiniz zaman sözcüğü anlatan resim veya nesneyi gösterin, okuma bilen çocuklarda sözcüğü yazın ve okutun

3-Genelleme yapabilmesi için aynı sözcüğü anlatan değişik resim-nesnelerden yararlanın.

4-Mutlaka doğru sözcükler ve düzgün ifadeler kullanın. Örneğin “yemek” sözcüğü için “mama”, “kedi” sözcüğü için “miyav” demeyin. İşitme engelli çocuklarda “şimdilik böyle söylesin daha kolay” yaklaşımı son derece yanlıştır.

5-Yeni öğrettiğiniz sözcükleri kullanmasını gerektirecek durumlar planlayın.

6-İşaretle bir şeyler anlatmaya çalıştığında onu anladığınızı gösterin ama mutlaka söylemek istediği cümleyi iki kez yavaşça tekrarlayın sonra bir kez de onun söylemesini isteyin.

7-İşitme cihazının bakımı, temizliği, pillerinin kontrolü gibi konuları ihmal etmeyin. Bu konularda öğretmenine bilgi verin.

8-Bir şeyi anlattığınızda “anladın mı?” diye sormayın. Sizi anladığından emin olmak için sorular sorun. İşitme engelli çocuklar “anlıyormuş” gibi görünmeyi çok iyi başarırlar.