Ses Bozuklukları

Ses bozuklukları sesinizin kalitesi, tonu, perdesi, kapasitesi ve gücünde görülen değişimlerdir. ‘Fonksiyonel’ ve ‘fizyolojik-yapısal’ olmak üzere ikiye ayrılırlar.

Fonksiyonel ses bozuklukları ses tonu, kapasitesi ve kalitesinde kişinin gırtlağında ve ses tellerinde yapısal bir değişim ve/veya rahatsızlık olmaksızın bozukluk görülmesi durumudur. Genellikle sese aşırı yüklenme veya yanlış kullanım ses bozukluğunu tetikler. Bu durumda ses kısılabilir, boğaz bölgesinde (larenks’te) kasılma, yanma ve yorgunluk hissedilebilir. Fonksiyonel ses bozukluklarının birçok nedeni olabilir. Yorucu ses kullanımı (bağırmak, çığlık atmak, bebeksi konuşmak, sık ve güçlü bir şekilde öksürmek vb.), gürültüye karşı konuşmak, uzun süre konuşmak, psikolojik sorunlar ve stres gibi. Bu tür ses bozukluklarının tedavisinde Dil ve Konuşma terapisti öncelikle ses hijyeni hakkında bilgilendirir ve sesin ekonomik şekilde kullanılmasını sağlayacak önerilerde bulunur, gerek duyulursa danışana ses terapisi tavsiye edilir. Bu nokta da bütüncül/bilişsel bir ses terapisi yaklaşımı olan ve farklı ses patolojilerinde (hipo/hiperfonksiyonel ses bozuklukları) kullanılabilen Lax Vox Ses Terapi Tekniğini önermekteyiz. Aynı anda çok yönlü ve çok katmanlı olarak farklı ses terapi yaklaşımlarını (solunum- rezonans- vibrasyon paterni- postür ve destek) kullanması açısından Lax Vox, diğer yöntemlerden ayrılmaktadır. Kolay uygulanabilirdir ve çok kanallı biyo geribildirim sağlar (Denizoğlu, 2012). Terapist gelen hastanın sesini konuşma, okuma ve şarkı söyleme esnasında değerlendirir. Vokolojik anamnez ve KBB muayenesi yanı sıra odyolojik testler de hastanın sesini tanımaya yardımcı olur. Detaylı bir değerlendirme sonrası ses kaslarının kullanım şeklini değiştirerek en ekonomik ve sağlıklı olan ‘hedef sesi’ bulmak için çalışılır. Hasta hedef sesine alışması beklenir. Hedef ses tek sesten anlamlı kelime ve cümlelere taşıyıp güçlendirilir. Hedef ses alışkanlık haline gelip yeni vokal davranış biçimi olarak günlük hayata taşındığında danışana tamamen kazandırılmış demektir.  

Fizyolojik-yapısal ses bozuklukları ise ses tellerinde gerçekleşen fizyolojik-yapısal değişiklikler sonrasında meydana gelir. Sebebi ses teli enfeksiyonları, sigara vb. olabilir. Sonuç olarak ses kısılması, sesin tamamen gitmesi, laringitis, ses teli nodülü ve ses tellerinde polip oluşabilir. Bu tür ses bozukluklarında ise cerrahi müdahele gerekli görülebilir.

Genel anlamda ses bozukluklarının oluşmasında rol oynayan bazı risk faktörleri aşaǧıda listelenmiştir.

Fizyolojik risk faktörleri: Yaş, alerjiler, enfeksiyonla eş zamanlı ses kısılması, yorgunluk, işitme kaybı, kondisyon

Aşırı yüklenme ile oluşan risk faktörleri: medikasyon (ilaç kullanımı), sigara, alkol

Pisikolojik risk faktörleri: duygular (korku), iş yoğunluğu, stres

Çevresel risk faktörleri: gürültü, ortamdaki akustik, havadaki nem oranı